Mini poradnik dla rodziców i nauczycieli
Zadławienie to jedna z najbardziej stresujących sytuacji, jakie mogą przydarzyć się opiekunowi. Dziecko przestaje oddychać, robi się czerwone albo sine, a każda sekunda zwłoki może mieć poważne konsekwencje. W takich momentach nie ma czasu na szukanie instrukcji w telefonie – trzeba działać natychmiast. Dlatego warto przygotować się wcześniej.
Poniżej znajdziesz prosty i konkretny poradnik: co robić, gdy dziecko się zadławi – krok po kroku, w zależności od wieku i stanu poszkodowanego.
Co to znaczy, że dziecko się zadławiło?
Zadławienie to zablokowanie dróg oddechowych przez ciało obce – najczęściej jedzenie, zabawkę lub mały przedmiot. Dzielimy je na:
- częściowe – dziecko oddycha, może kaszleć i mówić,
- całkowite – drogi oddechowe są zablokowane, brak możliwości oddychania, głosu i skutecznego kaszlu.
To rozróżnienie jest kluczowe – w częściowym zadławieniu nie podejmujemy agresywnych działań, bo kaszel jest najlepszym „ratownikiem”. W przypadku całkowitego – trzeba działać od razu.
Jak pomóc dziecku? Zasady pierwszej pomocy
1. Zadławienie u niemowlęcia (0–12 miesięcy)
Krok 1: Sprawdź stan dziecka
Jeśli dziecko kaszle – obserwuj. Jeśli nie kaszle, nie płacze, sinieje i traci przytomność – przejdź do działań ratunkowych.
Krok 2: Ułóż dziecko głową w dół
Trzymaj niemowlę na przedramieniu (twarzą w dół), z głową niżej niż tułów, podpierając szczękę.
Krok 3: Wykonaj 5 uderzeń między łopatki
Zdecydowanie ale z umiarem, użyj podstawy dłoni.
Krok 4: Przewróć dziecko na plecy i wykonaj 5 uciśnięć klatki piersiowej
Uciskaj mostek dwoma palcami – jak przy RKO, ale bez oddechów.
Powtarzaj te sekwencje, aż ciało obce wypadnie lub dziecko straci przytomność – wtedy rozpocznij resuscytację krążeniowo-oddechową i wezwij pomoc (112).
2. Zadławienie u dziecka powyżej 1 roku życia
Krok 1: Oceń sytuację
Jeśli dziecko kaszle – pozwól mu kaszleć. Nie uderzaj go w plecy na siłę. Jeśli nie może oddychać – działaj natychmiast.
Krok 2: Wykonaj 5 uderzeń w plecy
Stań za dzieckiem, pochyl je lekko do przodu, uderz między łopatki nasadą dłoni.
Krok 3: Wykonaj 5 uciśnięć nadbrzusza (manewr Heimlicha)
Stań za dzieckiem, obejmij ramionami, zaciśnij pięść i umieść ją między pępkiem a mostkiem. Drugą ręką obejmij pięść i wykonaj 5 szybkich, mocnych pociągnięć ku górze.
Powtarzaj sekwencję 5 uderzeń – 5 uciśnięć, aż do skutku lub utraty przytomności. W razie utraty przytomności – rozpocznij RKO i wezwij pomoc.
Kiedy wezwać pogotowie?
Zawsze, gdy:
- zadławienie było całkowite,
- dziecko straciło przytomność,
- masz jakiekolwiek wątpliwości co do stanu dziecka,
- dziecko po zadławieniu zachowuje się nietypowo (jest senne, ma trudności z oddychaniem, kaszle krwią).
Zadzwoń pod 112 lub 999, najlepiej już w trakcie działań ratowniczych – druga osoba może w tym pomóc.
Czy można zapobiec zadławieniu?
Tak, wiele przypadków można uniknąć. Oto kilka dobrych praktyk:
- Nigdy nie zostawiaj małych dzieci samych podczas jedzenia.
- Nie pozwalaj biegać ani bawić się podczas żucia.
- Unikaj podawania dzieciom małych, twardych produktów (np. orzeszki, winogrona, twarde cukierki) bez ich pokrojenia.
- Regularnie przeglądaj zabawki i usuwaj elementy mogące się oderwać.
- Ucz starsze dzieci spokojnego jedzenia i dokładnego przeżuwania.
Podsumowanie
Zadławienie to sytuacja krytyczna, w której liczy się szybka i prawidłowa reakcja. Dobrze przeszkolony rodzic, nauczyciel czy opiekun może uratować życie dziecka, zanim przyjedzie karetka.
Warto przygotować się wcześniej – najlepiej poprzez udział w praktycznym kursie pierwszej pomocy, gdzie nauczysz się prawidłowych technik i przećwiczysz je na fantomach.
Masz wpływ na bezpieczeństwo dzieci wokół siebie. Wystarczy 3-godzinne szkolenie, by zyskać pewność siebie w sytuacjach, które kiedyś mogłyby Cię sparaliżować.